HBO diploma met vier jaar werkervaring

Door Karen Schreurs, coach bij Commerciële Economie van Fontys Economische Hogeschool Tilburg

Leerdoelen zijn verwerkt in Business Challenges

Afstuderen is eigenlijk niet echt een juiste term. Je bent immers nooit klaar met leren. Daarbij vraagt het werkveld vooral ervaren medewerkers. Vandaar dat wij ‘vier jaar werkervaring’ bieden. Hoe hebben we de brede Commerciële Economie opleiding bij Fontys in Tilburg ingericht? We hebben een online leeromgeving: Canvas. Daarin zetten we onder andere een Business Challenge (BC). In jaar 1 hebben studenten allemaal dezelfde BC en werken ze aan dezelfde leerdoelen. In het begin duurt zo’n challenge een periode, maar dit wordt al snel groter en wordt een semester. Ze werken vanaf het begin samen met het werkveld. De eerste twee challenges zorgen wij voor opdrachtgevers, waarbij de studenten solliciteren. Daarna gaan ze dat hele proces zelf doen. Ze werken in projectgroepen samen aan zo’n challenge en leveren elke week iets op tijdens een demo, daarin delen ze hun kennis en ervaring met de andere projectgroepen. Ze krijgen vervolgens feedback van hun peers en de coaches. Met deze en andere feedback verzamelen ze “bewijsmateriaal” waarmee ze hun leerdoel aantonen.

Geen toetsen en cijfers, Eportfolio om vorderingen te laten zien

Studenten verwerken de feedback (zowel inhoudelijke als persoonlijke) en hun groei in een Eportfolio. Een aantal keer per periode is er een individuele portfolioshow waarin de student aangeeft waar hij staat ten opzichte van een leerdoel op de schaal van onbepaald, oriënterend, beginnend, geoefend, gevorderd. De coach bekijkt het bewijs en geeft aan of hij het daarmee eens is. Dit wordt verwerkt. Zodra de leerdoelen minimaal op geoefend staan, zijn de studiepunten binnen. Deze aanpak  maakt dat de student en coach precies weten waar in het leerproces de student zich bevindt. Het is daardoor geen verrassing meer of de studiepunten gehaald worden of niet. Een student krijgt naast groepscoaching, ook individuele coaching om bijvoorbeeld plannen, motivatie en dergelijke te leren.

Tweede jaar zelf aangeven hoe leerdoelen bereikt worden; eigen bedrijf kan ook

We zijn niet alleen met de inhoud bezig, eigenlijk vooral met persoonlijk leiderschap: wie ben ik, wat kan ik, wat wil ik? Zodat de student gericht kan groeien in de richting die hij wil en eigenaarschap voelt. In het tweede jaar gaan studenten hun eigen leerdoelen kiezen. Deze zijn door ons opgesteld, maar heel ruim verwoord, zodat ze zelf moeten gaan beschrijven hoe zij dat leerdoel gaan aantonen. Vervolgens gaan ze aan de slag met hun eigen My Business Challenge (MBC). Ze hebben daardoor de ruimte om hun eigen weg te volgen en kunnen dus bijvoorbeeld ook hun eigen bedrijf starten of als ze al een bedrijf hebben dit gebruiken om hun leerdoelen te bewijzen. In het derde jaar doen ze een Minor en doen ze weer een MBC. In het vierde jaar…, dit is nog in ontwikkeling. Maar het ziet ernaar uit dat ze dan een Ultimate Business Challenge gaan doen. Eén grote Challenge waarin ze een flink aantal leerdoelen moeten aantonen.

Geen vakken, geen cijfers: Hoe ervaren studenten dit? 

We maken gebruik van het ZelCom model, waarin ze per jaar moeten groeien op zelfstandigheid en complexiteit. We willen de studenten door deze manier van “lesgeven”, coachen en hun eigen leerweg kiezen, stimuleren om zichzelf te leren kennen, kritisch te zijn en daardoor een goede wereldburger te worden. We willen ze leren een eigen kompas te volgen en niet zomaar te willen voldoen aan wat de opleiding of de docent vraagt om het vak te halen. We willen voorkomen dat ze gaan leren voor een 6 of domweg een rijtje uit hun hoofd leren. We willen dat ze zelf op zoek gaan naar antwoorden op vragen die ze zelf hebben en dat ze geen genoegen nemen met het eerst antwoord dat ze vinden of krijgen. We geven dus geen vakken, omdat de meeste vragen vakoverstijgend zijn. We willen ze zoveel mogelijk klaarstomen voor de echte wereld, waar ook geen vakken zijn of waar de manager ook niet zal zeggen: “Nu kun je stoppen, want het is een 6 waard..” We willen ze leren dat ze gaan voor het best haalbare in de tijd/met de middelen/ e.d. wat er mogelijk is. Eigenaarschap is de kern.

We merken dat studenten dit zeker niet makkelijk vinden, want ja het klinkt leuk geen cijfers en toetsen, maar we vragen wel onderbouwing en inzet. Dus ze moeten juist heel erg zelf aan de slag met onderzoek, bronnen, opdrachtgevers zoeken, samenwerken, feedback geven en ontvangen. Maar ook zichzelf leren kennen, ontdekken wat ze willen. Dus onderuitgezakt in de collegebanken en meeliften.. dat gaat niet bij ons.

En wat vinden de opdrachtgevers van de challenges?

De start-ups zijn vaak heel blij met de nieuwe inzichten van studenten en de extra hulp die ze krijgen. De grotere bedrijven vinden het heel goed dat de studenten zo snel met het werkveld in aanraking laten komen. Daardoor is hetgeen wat ze leren altijd actueel en het geeft de studenten de mogelijkheid om intrinsiek gemotiveerd te zijn (door zelf het onderwerp/bedrijf te kiezen). De bedrijven ervaren dat de student aan de slag gaat met iets waar het bedrijf echt op zit te wachten ipv dat de student meeloopt en o ja hij moet ook nog iets voor school doen. We willen juist dat de student meedraait in het bedrijf en door die ervaringen zijn leerdoelen aantoont.

Rol lectoraten nog in ontwikkeling

Zijn lectoraten op een of andere manier betrokken bij een challenge? Nee, op dit moment niet. Ons lectoraat is opnieuw in opbouw en wij zijn volop in ontwikkeling. Dat maakt dat we elkaar nog niet heel erg gevonden hebben. Al zijn er zeker mogelijkheden. Zouden we inderdaad op moeten pakken!

Wat is de rol van ‘onderzoek’ in dit traject?

Studenten doen heel veel onderzoek vanaf het begin. Zowel desk- als fieldresearch komen “vanzelf” aan bod. We sturen heel erg op bronnen en kritisch denken. Juist ook omdat bedrijven regelmatig in hun eigen tunnel zitten en daardoor niet altijd even objectief zijn. Studenten hebben in het begin de neiging om daarin mee te gaan en wat er gezegd wordt voor waar aan te nemen. Wij leren ze kritische vragen te stellen, data op te vragen, zelf fieldresearch te doen enz. Daarmee echt zelf te onderzoeken en analyseren en op basis daarvan uitspraken te doen en adviezen te geven. Ze leren daardoor ook scherp te zijn op elkaars onderzoek en advies. Ze reflecteren continue op hun eigen leren, maar ook op hun eigen handelen en hun onderzoek. Daardoor leren ze allemaal op hun eigen manier en daardoor leren ze ook weer heel veel van elkaar.