Actieonderzoek naar professionaliseren van de coachende rol van docenten
Door Angelique Jans, alumna HRM opleiding van Avans Hogeschool in Breda
Afstudeeronderzoek binnen de eigen opleiding
Binnen mijn opleiding is een onderwijsvisie met avontuurlijk leren ingevoerd. Studenten zijn in de lead van hun eigen leerproces, ze moeten zelf de urgentie voelen of iets willen leren. Assessments zijn vooral bedoeld om van te leren en docenten hebben een coachende rol. Wij als studenten ervaren dat die coachende rol nogal verschillend wordt ingevuld en dat studenten daar last van hebben, zeker als het gaat om beoordeling. Mijn onderzoeksvraag is ‘Hoe kunnen docenten hun coachende rol verder ontwikkelen en meer op één lijn komen?’
Voor mijn afstuderen ben ik actieonderzoek gaan doen binnen mijn eigen opleiding. Ik heb zo’n 60 coachgesprekken geobserveerd bij 15 docenten, allemaal minimaal twee keer. Na de observaties heb ik met elke docent een feedback gesprek. Dat levert soms mooie reacties op, zoals ‘hé, dat is een eyeopener voor me’, of ‘Ik wil dat je vaker met me meekijkt’. Verder heb in totaal 14 online werkbijeenkomsten georganiseerd. Twee daarvan waren alleen met docenten, omdat het vooral over teamkwesties ging. Twaalf bijeenkomsten waren met docenten en studenten als member checks. Klopt dit met wat je ziet gebeuren, wat valt je op? In één van die bijeenkomsten heb ik gevraagd ‘Hoe ziet je ideale onderwijssituatie eruit?’. Studenten schetsen dit beeld:
‘Ik zou zo graag willen dat als ik een ruimte binnenstap dat er studenten van verschillende opleidingen zitten en dat er multidisciplinair gewerkt wordt. Mijn docent is mijn coach en staat naast me en is sparringpartner, en werkt met intervisie aan de eigen professionaliteit’.
Studenten over de ideale onderwijssituatie
Invulling coachende rol vraagt continu van elkaar leren
Het blijkt dat er wel een gezamenlijke visie is uitgesproken, maar iedere docent geeft daar een eigen invulling aan. Een aantal docenten zijn opgevoed met het idee dat je eerst kennis in studenten moet gieten voordat je kunt gaan coachen. Ze zijn zich soms niet eens bewust dat ze iets anders doen dan coachen. Mijn onderzoek signaleert ook een discrepantie. Docenten verwachten dat ik als student continu reflecteer op mijn handelen, een aantal doet dit nog niet systematisch. Studenten weten direct welke docent de visie echt omarmt en reflecteert, en wie niet. Om de coachende rol volgens de gezamenlijke visie in te vullen vraagt continu met elkaar in gesprek gaan, en dat gebeurt nu nog onvoldoende tussen docenten. Een aanbeveling is dat docenten elkaar meer aanspreken in hun wekelijkse overleggen, een soort intervisie. En ook eens een dag bij elkaar gaan kijken. Dan maak je elkaar sterker en werken ze aan hun eigen professionaliteit en meer vanuit de bedoeling. De vijf disciplines van Senge (2006) kunnen daar bij helpen.
Actieonderzoek levert veel op, vraagt goede voorbereiding in eerdere leerjaren
Als ik terugkijk op mijn onderzoek: Het was fijn geweest als actieonderzoek ook eerder in de opleiding voorkomt, dat heb je nodig, want het is keihard werken als je alles nog tijdens je afstudeeronderzoek moet leren. Het is mooi om te zien dat het iets doet met mensen. Eerst goed observeren en dan scherpe vragen stellen. Ik heb als beginnend professional zoveel aan deze ervaring, collega’s merken het aan je.
Referentie:
